Bar među opštinama sa negativnim prirodnim priraštajem

B.S. 03.03.2023 07:43

Demograf Doderović ocjenjuje da je korona ostavila velike posledice po demografiju, a to se vidi iz podatka da je 2021. prirodni priraštaj bio u minusu preko 2.000, te da period oporavka od toga tek slijedi i neće biti brz.

Prirodni priraštaj u Crnoj Gori na kraju prošle godine bio je negativan i iznosio je minus 50, odnosno za toliko je građana više umrlo nego što se beba rodilo. Tako se treću godinu u nizu naša država našla u crvenoj zoni demografije, jer od 2020. bilježi se više preminulih nego rođenih građana. Prvi put nakon Drugog svjetskog rata prirodni priraštaj je bio negativan 2020. i iznosio je minus 196, a 2021. čak minus 2.119.

Kako pokazuju najnoviji podaci Uprave za statistiku (Monstat), tokom 2022. godine u Crnoj Gori rođeno je ukupno 7.008 beba, a preminulo je 7.058 građana. U strukturi rođenih većinu čine dječaci i to njih 3.618, naspram 3.390 djevojčica. Kod preminulih većinu čine muškarci, a preminulo je njih 3.657, naspram 3.401 žene.

Statistika za proteklu godinu pokazuje da je negativan prirodni priraštaj prisutan u 17 opština i to u Andrijevici (-44), Baru (-58), Beranama (-82), Bijelom Polju (-80), Cetinju (-98), Danilovgradu (-20), Gusinju (-8), Herceg Novom (-50), Kolašinu (-70), Kotoru (-70), Mojkovcu (-91), Nikšiću (-154), Petnjici (-17), Pljevljima (-278), Plužinama (-35), Šavniku (-24) i Žabljaku (-28). Pozitivan prirodni priraštaj je tradicionalno u Podgorici i iznosi 763, a pozitivna slika je i u Budvi gdje je priraštaj u plusu za 140, Plavu 18, Rožajama 119, Tivtu 69, Tuzima 40 i u Ulcinju osam.

Prema mjesečnom pregledu, negativan priraštaj je bio u januaru, februaru, aprilu i maju prošle godine, a u ostalim mjesecima je bio pozitivan. U januaru je priraštaj bio čak minus 460, odnosno za toliko je broj preminulih bio veći od broja rođenih, a najveći pozitivan trend zabilježen je u oktobru kada je za 113 bio veći broj rođenih od broja umrlih.

 U januaru je priraštaj bio čak minus 460, odnosno za toliko je broj preminulih bio veći od broja rođenih, a najveći pozitivan trend zabilježen je u oktobru kada je za 113 bio veći broj rođenih od broja umrlih

Demograf  Miroslav Doderović je saopštio da je korona ostavila velike posledice po demogmirodlavrafiju, a to vidimo iz podatka da je 2021. prirodni priraštaj bio u minusu preko 2.000, te da period oporavka od toga tek slijedi i neće biti brz. Navodi da je korona bila vanredni događaj koji je pogodio demografiju i proces oporavka će još trajati.

– Nije naravno samo korona ta koja je uticala, tu je presudna bila loša, odnosno nepostojeća demografska politika. Socio-ekonomske prilike u društvu su loše i rezultati na planu i demografije samim tim moraju biti loši. Međutim, nije to jedini segment koji uzrokuje negativan priraštaj, tu su i migracija, odnosno iseljavanje mladih ljudi u reproduktivnoj dobi iz Crne Gore i tu ćemo tek da osjetimo posledice. Idu godine u kojima ćemo imati sve više starih, a sve manje mladih i popis koji se sprema za ovu godinu će to pokazati, ukazuje Doderović.

On ističe da država mora pristupiti dugoročnim mjerama ukoliko želi da poboljša demografsku sliku.

– Mora se pripremiti ozbiljan plan koji bi podrazumijevao i promjenu ekonomskog modela, jer se ovaj postojeći pokazao kao neuspješan i loš. Država mora da radi na poboljšanju uslova za zapošljavanje mladih, da oni shvate da imaju neku budućnost ovdje. U ovoj situaciji gdje je najviše nezaposlenih iz kategorije mladi, gdje su plate tolike da ne obezbjeđuju egzistenciju, rješavanje stambenog pitanja, ne možemo očekivati da će se stvari korigovati same od sebe. Problem manjeg prirodnog priraštaja je samo posledica niza drugih. Ne smijemo zaboraviti i da se zaboravlja da je porasla psihološka cijena roditeljstva, jer su mladi parovi zahvaćeni tranzicijom opterećeni time da li će uspjeti oboje da se zaposle, a ako uspiju kako će i ko brinuti o djetetu, o vrtiću, liječenju, odgoju…, istakao je Doderović.

Dodaje da je za prosti opstanak populacije potrebno da stopa rađanja po ženi bude 2,1, ali da je sada 1,6.

– Ne možemo očekivati i da ljudi lako ulaze u roditeljstvo ako znamo da nam svako treće dijete živi u siromaštvu. Ljudi jednostavno ne žele da dođu u situaciju da ne mogu da odgajaju dijete ili da ne mogu da mu pruže osnovne uslove za život i to je potpuno razumljivo – smatra Doderović.

Mračne projekcije: Stanovnika sve manje

Prema projekcijama Ujedinjenih nacija (UN) iz 2019, negativni demografski trendovi usloviće smanjenje broja stanovnika u Crnoj Gori, pa bi 2050. godine u njoj trebalo da živi 589.000 stanovnika. To, približno, odgovara populaciji iz popisa 1981. godine.

Do 2100. godine, prema njihovim procjenama, Crna Gora će se vratiti na stanje iz 50-ih godina prošlog vijeka, na 454.000 stanovnika. I dok je danas prosječna starost crnogorskog građanina oko 38 godina, 2100. godine biće 48 godina i sedam mjeseci. Prema analizi UN, u Crnoj Gori je 2015. godine bilo 18,7 odsto ljudi mlađih od 14 godina, 61,1 odsto bilo je između 15 i 59 godina, a 20,3 odsto starijih od 60 godina. Procenat ljudi starijih od 80 godina je 2,8.

Izvor: DAN