Crna Gora nema efikasne mjere prevencije: Predozira se svaki treći zavisnik
Skoro svaka treća osoba koja injektira droge (OID) u Crnoj Gori (32,7 odsto) doživjela je predoziranje makar jednom u životu, a prosječna starost pri prvom predoziranju bila je 25,9 godina.
U Strategiji za droge za period 2024. do 2027, koju je Vlada usvojila u četvrtak, ukazano je da u Crnaj Gori i dalje nisu dostupni podaci o smrtnim slučajevima povezanim sa drogom (predoziranjem ili trovanjem).
Podaci iz studije iz 2020. pokazuju da je svaka peta osoba koja injektira droge predoziranje doživjela u poslednjih 12 mjeseci. Prosječan broj predoziranja je 2,6 puta, a 1,3 puta u poslednjih 12 mjeseci.
– U poslednjoj prilici predoziranja, polovina OID koristila je jednu drogu (pretežno heroin, a zatim kokain), trećina je koristila više od jedne droge (u različitim kombinacijama, uglavnom heroin i tablete, ili heroin, kokain i tablete, ili heroin i kokain), dok je pet odsto miješalo drogu sa alkoholom (i obično sa drugim lijekovima kao što su sedativi ili kokain) – pokazuju podaci Ministarstva zdravlja.
U okviru aktuelnih sistemskih odgovora, kako je ukazano, nedostaju efikasne mjere za prevenciju predoziranja.
– Institut za javno zdravlje zadužen je za vođenje statistike o smrtnosti, šifriranje umrlica i godišnje izvještavanje o uzrocima smrti, ali ne postoji registar gdje bi se uzrok smrti od upotrebe droga rutinski registrovao. U Centru za sudsku medicinu postoji registar svih obdukcionih leševa za osnovno statističko praćenje. Supstance koje se prate su kokain, amfetamin, metamfetamin, marihuana, ekstazi, metadon i opijati, pri čemu se slučajevi smrtnosti otkrivaju korišćenjem brzog testa urina, koji ukazuje na prisustvo psihoaktivnih supstanci. Važno je ukazati da proces utvrđivanja uzroka smrti u Crnoj Gori sadrži čitav niz identifikovanih nedostataka, i to: nizak kvalitet izdatih izvoda iz matične knjige umrlih, kao i dugo kašnjenje ili potpuno odsustvo registracije smrtnih slučajeva (u prosjeku, za oko 30 odsto umrlih lica godišnje izvod iz matične knjige umrlih ili nedostaje ili je uzrok smrti naveden kao “zatajenje disanja”, “srčana insuficijencija” i slično) – navodi se u strategiji usvojenoj u četvrtak.
Što se tiče statistike vezane za upotrebe droga kod učenika, u strategiji se navodi da se ona može sagledati kroz ESPAD istraživanje (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs), poslednji put rađeno 2019. godine, u kome je utvrđeno da više od jednog među 10 studenata koristilo neku vrstu psihoaktivnih supstanci (PAS) prije 16. godine.
Najzastupljenija vrsta droge među mladima je kanabis, a taj trend, uz korišćenje drugih supstanci, poslednjih godina raste značajno, dok korišćenje novih psihoaktivnih supstanci ostaje na istom nivou kao i prethodnih godina. ESPAD istraživanje je pokazalo da su dječaci skloniji isprobavanju PAS nego djevojčice.
U populaciji osoba koje koriste droge u Podgorici preovlađuju muškarci, čiji je udio procijenjen na 88 odsto, dok je procijenjeni udio žena 11,79 odsto.
– Procijenjena prosječna starost osoba koje koriste droge injektiranjem u Podgorici je 36,6 godina. Većina (61,7 odsto) ima završenu srednju školu, dok je svaka deseta osoba bez formalnog obrazovanja, ali je jedna od deset i sa visokim obrazovanjem. Većina nema izvor prihoda, ili su prihodi manji od 150 eura mjesečno (67,3 odsto). Većina su samci (45,3 odsto) – pokazuju podaci iz strategije.
Prosječna dob pri prvoj konzumaciji droge među osobama koje koriste droge injektiranjem je 16,8 godina, dok je prosječna starost pri prvom ubrizgavanju 23,9 godina. Prosječna dužina konzumiranja droga u populaciji je oko osam godina.
Od droge liječen 331 pacijent
Podaci MZ pokazuju da je u Crnoj Gori 2022. 331 osoba liječena od droge, a prvi zahtjev za tretmanom podnijelo je 97 lica. U Crnoj Gori su trenutno dostupne dvije vrste terapija namijenjene tretmanu osoba koje koriste droge. Strategijom je planirano da do 2025. imamo tri vrste terapija, odnosno četiri do 2027.
Izvor: DAN
