U Budvi predstavljen projekat „Šansa za sve!“ – put ka prvom inkluzivnom servisu u Crnoj Gori

Projekat “Šansa za sve!”, koji je pokrenut od strane Nevladinog udruženja “Sveti Stefan naš dom”, uz podršku Evropske unije i Fonda za aktivno građanstvo – fAKT, predstavljen je danas na javnoj tribini održanoj u amfiteatru Akademije znanja u Budvi.

Tema ove javne tribine bila je inkluzija djece i mladih sa smetnjama u razvoju i osoba sa invaliditetom, a poseban akcenat stavljen je na uspostavljanje prvog inkluzivnog servisa u Crnoj Gori, što je, kroz međuresorsku saradnju, i predviđeno projektom.

Kako su naveli inicijatori projekta, taj servis značio bi otvaranje radno-okupacionog centra u Budvi, koji bi se sastojao iz kafića, kreativne radionice i prodavnice. U okviru kafića i prodavnice, kako je istaknuto, uz stručnu podršku mentora radili bi mladi sa smetnjama u razvoju i osobe sa invaliditetom.

Prva javna tribina u okviru projekta, Foto: Primorski portal

Učešće na događaju uzeli su predstavnici lokalne samouprave, nevladinog sektora, institucija sa državnog nivoa, kao i međunarodnih partnera na projektu – organizacija “Dečje srce” iz Beograda i “ZERO Project” iz Austrije.

Predsjednica NVU Sveti Stefan – naš dom, Dijana Rađenović na početku tribine zahvalila je prisutnima istakavši da je pitanje inkluzije djece i mladih sa smetnjama u razvoju i osoba sa invaliditetom jedno od najvažnijih pitanja svakog društva.

“Ovaj projekat nije samo još jedan projekat u nizu nevladinih organizacija. On je poziv na promjenu u načinu na koji posmatramo, razumijemo i podržavamo jedni druge. Na promjenu u načinu na koji sistemski pristupamo inkluziji, ne kao dobroj volji pojedinca već kao zajedničkoj odgovornosti svih nas – institucija, škola, organizacija, porodica pa i zajednice. Cilj projekta jeste da okupi sve aktere koji posjeduju znanje, iskustvo i uticaj kako bismo zajednički razvili model održive inkluzije i osnaživanja mladih kroz rad i stvaralaštvo”, istakla je Rađenović.

Vršilac dužnosti sekretara Sekretarijata za lokalnu samoupravu Opštine Budva, Darko Čelebić u svom izlaganju govorio je o značaju lokalne samouprave u podršci inkluzivnim inicijativama.

“Posebno pohvaljujem NVU Sveti Stefan – naš dom i Fond za aktivno građanstvo, jer su zaista korisni projekti koje radite, a mi ćemo i u narednom periodu podržati vaš rad. Vi ste svakako jedan od korisnika naših sredstava za ovu godinu. Pozivam vas i motivišem da i dalje radite na ovakvim temama, a mi ćemo u skladu sa našim mogućnostima dati doprinos. U svakom slučaju, u želji da donekle riješimo probleme ranjivih grupa ljudi stojim na raspolaganju ispred Opštine Budva, javno i sa svojim saradnicima. Vjerujte da svakog momenta imate našu podršku”, kazao je Čelebić.

Glavna gradska administratorka, Nevenka Božović Jovović istakla je da je Opština Budva rado prihvatila inicijativu organizatora tribine, jer inkluziju smatra važnom temom koja je, kako je navela, bila i biće imperativ za sve nas.

“Iskoristila bih priliku da vas ukratko upoznam s aktivnostima koje je rukovodstvo Opštine, na čelu sa predsjednikom Nikolom Jovanovićem, preduzima u cilju inkluzije i ostvarivanja Ustavom i zakonom zagarantovanih prava. Naime, u cilju poboljšanja kvaliteta života lokalne zajednice Opština Budva, u zakonom predviđenoj proceduri, donijela je i usvojila gotovo sve akte koji su u njenoj nadležnosti, i to: Strateški plan razvoja Budve 2024-2028, Program razvoja kulture Opštine Budva 2024-2028, Strategija razvoja sporta Opštine Budva 2024-2028, Lokalni akcioni plan za mlade 2025-2026, Lokalni program socijalnog stanovanja 2025-2026… U toku je izrada Lokalnog akcionog plana za zaštitu lica sa invaliditetom od diskriminacije i promociju jednakosti 2026-2028 i Lokalnog akcionog plana inkluzije RE populacije Opštine Budva 2026-2028. Strateškim planom je definisan jedan od najznačajnijih prioriteta, a to je obezbjeđivanje veće pristupačnosti za osobe sa invaliditetom. U okviru zadatog prioriteta prepoznati su krucijalni projekti koje je potrebno realizovati do 2028. godine, a to su: izgradnja objekata koji su pristupačni za OSI, rekonstrukcija javnih objekata kroz uvođenje elemenata pristupačnosti, uvođenje specijalizovanih električnih vozila za nepkretne osobe i povećanje socijalne inkluzije”, istakla je Božović Jovović.

Uslijedilo je obraćanje zamjenice Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore, Snežane Mijušković, koja je kazala da je bez razmišljanja prihvatila poziv da učestvuje na tribini. Ona je podsjetila da je u resoru socijalne zaštite preko 30 godina, te ocijenila da priče o ljudskim pravima, ostvarivanju prava osoba sa invaliditetom i inkluziji nikada nije dovoljno.

Osvrnuvši se na koncept ljudskih prava, Mijušković je istakla da on podrazumijeva da svako ljudsko biće ima jednaka prava, bez obzira gdje živi, kakve je boje kože, rase, vjeroispovijesti… Kako je dodala, potpuno je prirodno da uz ljudska prava ide i inkluzija.

“Inkluzija sama po sebi podrazumijeva uključivanje i stvaranje pretpostavki da svako ljudsko biće može do maksimuma da ostvari svoje potencijale. Ako govorimo o djeci i mladima sa smetnjama u razvoju i o osobama sa invaliditetom, iako se već više od deceniju bavimo inkluzivnim programima, iako je donijet veliki broj strateških dokumenata i zakona, ipak ne možemo biti zadovoljni onim što danas imamo u našem društvu i ne možemo reći da nema i te kako puno prostora da se poradi na inkluziji. U svemu tome je bitno da se jasno postave okviri djelovanja, da se dobro zna ko je za šta zadužen i odakle, u stvari, finansijska sredstva da se sve to realizuje, Ono što danas možemo pouzdano reći jeste da smo decenijama imali mnoga strateška dokumenta koja su bila odlično napisana, po svim međunarodnim standardima, međutim ono što na kraju konstatujemo je njihova realizacija bila vrlo slaba”, kazala je Mijušković.

Direktorica NVO Centar za prava djeteta Crne Gore, Jelena Gluščević podsjetila je da je ta organizacija partner NVU Sveti Stefan – naš dom na projektu ”Šansa za sve” koji je, kako je ocijenila, šansa da se na lokalnom nivou ovakve teme pokrenu na drugačiji način nego što je to do sada bio slučaj.

“Ja sam sigurna da ćemo ovo što smo započeli, na način na koji smo zamislili, dovesti do neke faze realizacije i sad sam još sigurnija u sve to, pošto sam imala priliku da čujem predstavnike Opštine koji su kroz svoja obraćanja dali vjetar u leđa koji nam je neophodan. Ja sam neko ko u civilnom sektoru radi preko 25 godina i mislim da Crna Gora treba da bude ponosna na ovaj sektor koji je jako dobar i važan i koji ima dugu tradiciju, istoriju i velike rezultate. Civilni sektor je veliki resurs svake države i svake opštine, pa naravno i naše. Nekada imam utisak da država nije na pravi način iskoristila taj resurs, jer tu postoje velika znanja, stručnosti i iskustva koja nam često fale. Zato nam je važno i to partnerstvo, važna nam je saradnja, da usmjerimo snage koje imamo sa svih nivoa da djelujemo u istom pravcu, a to je dobrobit djece i mladih – u ovom slučaju dobrobit djece i mladih sa smetnjama u razvoju”, kazala je Gluščević.

U nastavku tribine upriličena je i panel diskusija na temu “Iskustva i prakse iz zajednice.  Učešće su uzeli direktorica Centra za socijalni rad za opštine Kotor, Tivat i Budva, Mirela Kovačević, stručna radnica Dnevnog centra “Biseri” iz Budve, Ljiljana Radišević, predstavnica organizacije “ZERO Project” iz Austrije, Malgorcata Grobelna (obratila se online putem) i direktor humanitarne organizacije “Dečje srce” iz Beograda, Goran Rojević, a moderatorka je bila Jelena Gluščević.

Panelisti, Foto: Primorski portal

Jedan od očekivanih rezultata projekta “Šansa za sve!” jeste postavljanje temelja za prvi inkluzivni kafić/centar u Crnoj Gori, a aktivnosti u narednom periodu podrazumijevaće i formiranje radne grupe, izradu akcionog plana, simulaciju inkluzivnog radnog okruženja, okrugle stolove i, na kraju, predstavljanje akcionog plana.