Istočna Evropa u pokretu (Leste Europeu em Movimento)
Petočlana internacionalna grupa mladih, obrazovanih ljudi iz: Crne Gore, Hrvatske i Brazila započeli su istraživanje o Istočnoj Evropi iz lingvistike, međunarodnih odnosa, antropologije kako bi dali doprinos ovom prostoru iz jednog drugačijeg ugla. Istraživanje je započelo prošle godine i još traje pod naziivom “Istočna Evropa u pokretu” -Leste Europeu em Movimento (LEEM).
Jedna od osnivača je profesorica portugalskg jezika mr Isidora Popović iz Crne Gore. Prof. Popović kaže da su postavili okvire istaživačkog rada, a očekuju da će im se pridružiti i novi članovi. Popović je tokom svog magistarskog rada boravila u Brazilu gdje je i pokrenuta ideja o ovom istraživanju.
-Ova istraživačka grupa nastoji da okupi ljude čija su akademska interesovanja Istočna Evropa, sa fokusom na Balkan. Za nas se Istočna Evropa odnosi koliko na diskurzivni i geografski imaginarijum toliko i na geopolitički koncept i konkretan prostor.
To je mjesto prolaženja, naseljavanja, migracija i dijaspore, ratova i velikih imperija, umjetnosti i muzike, idiosinkrazija i rezonancija, čežnje za istim i za različitošću. Na tom mjestu su se odvijali liberalni, nacionalistički i socijalistički pokreti. Istočna Evropa se stoga može posmatrati i iz postkolonijalne i postsocijalističke perspektive, ili čak u okviru studija postkonfliktnih društava, navela je prof. Isidora Popović dodajući da se internacionalna grupa i upoznala u Brazilu.
-Spojilo nas je interesovanje za Istočnu Evropu. Neki od članova iz Brazla boravili su određeno vrijeme na Balaknu i učili su naš jezik, upoznavali kulturu naroda Balkana. Sva istraživanja koja se urade biće plasirana na portugalskom jeziku, i dostpuna ljudima koji se kroz svoj akademski rad bave brojnim temama koje se tiču Istočne Evrope, navela je Isidora Popović dodajući da ih geografska udaljenost ne sputava da aktivno rade u timu i imaju redovne sastanke, dogovore preko Google meet.
-U oktobru smo se prvi put pojavili kao grupa i organizovali seminar na Univerzitetu Unicentro u Saveznoj državi Parana na kome su se predstavili i drugi istraživači koji se bave temom Istočne Evrope, kaže prof. Popović ističući: “Od sredine marta do novembra svakih 15 dana organizujemo seminare koji će tretirati teme iz oblasti kulture, umjetnosti, sociologije….koje su značajne za Istočnu Evropu.
-Zbog ovih pluralnih pristupa, mi smo osmislili ideju kretanja: kretanja stanovništva (migracije, raseljavanja, dijaspore); političkog i ekonomskog kretanja; društvenih kretanja i kretanja za pomirenje i pravdu; odnosno idejne, ideološke, lingvističke, identitetske, simboličke i granične promjene.
Na ovom geografskom prostoru, kao što trenutno vidimo ilustrovano u sukobu u Ukrajini i u spornom međunarodnom statusu Kosova, politika velikih sila takođe nastavlja da značajno utiče na dinamiku sukoba i izgradnje država u različitim djelovima Istočne Evrope, gdje su igrale istorijski relevantnu ulogu. Bez obzira na to što Istočnu Evropu ne čine samo slovenski narodi, neizbježno je povezati ovaj region sa slovenskim narodima koji tamo čine demografsku/jezičku većinu – kao u Rusiji, Češkoj, Slovačkoj, Poljskoj, Ukrajini, Bjelorusiji, u Bugarskoj, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji, Sjevernoj Makedoniji, Crnoj Gori i Srbiji. Ovo naglašavamo jer ako postoji u Brazilu bilo koja oblast studija i koja je fokusirana na ovaj prostor, ona se uvijek pridružuje takozvanim Studijama Slavistike. Na osnovu istraživanja Milana Puha (2020) o panorami ovih studija u Brazilu, primjećuje se da postoji proces orijentalizacije pomenutih studija, posebno u pogledu jezika, kulture i njihovog podučavanja. Oni se transformišu u egzotične jezike/kulture, daleke i malo važne da dobiju kritički i naučni pogled u Brazilu, čemu se pridodaje i zapadnjački akademski produktivizam koji čini se da ometa afirmaciju studija o ovom regionu i njegov rast kao polje na univerzitetima i u drugim neakademskim sredinama. Pored toga, postoji tendencija da se koncentriše više na pojedina studije, kao što su to kulturološke, književne i lingvističke studije, kao i na istraživanje istorijskog iskustva najbrojnijih zajednica slovenskog porijekla u Brazilu (Poljaci i Ukrajinci, na primjer), objasnila je sagovornica Primorskog portala.
Istočna Evropa u pokretu (LEEM) se stoga nada da će doprinijeti popunjavanju ovih nedostataka kroz svoje aktivnosti i formiranje mreže istraživača zainteresovanih za region Istočne Evrope. Činjenica da Istočna Evropa u pokretu (LEEM) predlaže proučavanje regiona svijeta koji u Brazilu nije dobio sistematsku i stalnu pažnju čini ovu grupu, dakle, idealnim prostorom za podsticanje stvaranja o Istočnoj Evropi u Brazilu, kao i za internacionalizaciju mreža istraživanja o regionu. Tako je LEEM u skladu sa politikom internacionalizacije akademskog istraživanja od strane programa brazilskih nastavno-istraživačkih institucija, pored toga što, kako je pomenuto, ima za cilj veću interdisciplinarnost, a kasnije i moguću transdisciplinarnost, okupljanjem magistara i doktora nauka iz različitih oblasti humanističkih nauka.
Grupa broji pet članova, Milan Puh (USP), Andréa Carolina Schvartz Peres (Cebrap/SP), Renata Summa (PUC-Rio), Gustavo Oliveira Teles de Menezes (Programa de Pós-Graduação em Relações Internacionais San Tiago Dantas – Unesp, Unicamp, PUC-SP) i Isidora Popović (nezavisna istraživačica)
