Ko zaliva masline u rano ljeto, ima veći prinos
Navodnjavanje maslina predstavlja atipičnu poljoprivrednu praksu za većinu crnogorskih maslinara. Maslina se vjekovima uspješno adaptirala na klimatske i pedološke uslove Mediterana, ostvarujući zadovoljavajuće prinose i poželjne hemijske i organoleptičke karakteristike ploda i ulja, čak i u uslovima dugotrajnih suša. Promjene trendova u poljoprivredi, težnja ka integralnom i organskom maslinarstvu, kao i sve uočljiviji uticaj klimatskih promjena, uslovili su potrebu za uvođenjem novih tehnika tokom protekle dvije decenije.
Prema riječima dr Marije Markoč, poznato je da je maslina tokom procesa evolucije razvila niz morfoloških osobina i prilagodila brojne fiziološke procese sušnim uslovima.
– Međutim, mnogobrojna istraživanja širom svijeta pokazala su da maslina, baš kao i svaka druga biljka, pozitivno reaguje na navodnjavanje u kritičnim fazama rasta i razvoja, što se ogleda u sveukupnom poboljšanju kvantiteta i kvaliteta ploda i ulja, ali i u povećanju vegetativnog prirasta. Navodnjavanjem se ostvaruje veća količina maslinovog ulja po jedinici površine, iako ona nije srazmjerna povećanju prinosa, jer je procenat ulja kod navodnjavanih maslina u plodu relativno manji – kaže ona.
Jedan od problema sa kojim se maslinari često suočavaju jeste alternativna rodnost masline, osobina karakteristična i za najzastupljeniju sortu u crnogorskim maslinjacima, „žuticu“. Istraživanja sprovedena u cijelom arealu rasprostranjenja masline pokazala su da se navodnjavanjem može smanjiti neujednačen prinos.
Navodnjavanje masline je znatno kompleksnija agrotehnička operacija nego što se to na prvi pogled čini.
– Prilikom koncipiranja kalendara radova u maslinjaku, jako je važno odrediti adekvatan termin navodnjavanja. Naime, u slučaju navodnjavanja u kasnijem jesenjem periodu, javljaju se negativne posledice u vidu novog vegetativnog porasta prije zimskog mirovanja i time nedozrelih mladara koje su veoma osjetljive na niske zimske temperature. Navodnjavanje u prvom dijelu vegetacije poboljšava rast izboja, što uslovljava pojavu većeg broja cvjetova u narednoj godini (što je od izuzetne važnosti, budući da maslina cvjeta na jednogodišnjim ljetorastima), dok obezbjeđivanje dovoljne količine vode u periodu kasnog proljeća i ranog ljeta utiče na direktno povećanje prinosa- savjetuje ona.
Markoč navodi da plod navodnjavanih maslina dostiže maksimalan sadržaj ulja nešto kasnije u odnosu na stabla koja se ne navodnjavaju.
– Kod navodnjavanih stabala promjena boje iz zelene u crnu je ravnomjernija. Količina vode za navodnjavanje zavisi od raznih faktora, kao što su sortiment, starost stabla, količina padavina, temperatura vazduha, karakteristike zemljišta, sunčevo zračenje, tip sadnice, fenofaza razvoja itd. Stabla maslina nastala od sadnica dobijenih ožiljavanjem reznica imaju veću potrebu za navodnjavanjem od stabala nastalih kalemljenjem. Maslina nikako ne smije biti opterećena većom količinom vode od potrebne, čak ni u kratkom vremenskom periodu tokom zimskog i pretproljećnog razdoblja, jer to dovodi do asfikcije (gušenje i truljenje korijenovog sistema), a negativno se odražava i na kvalitet maslinovog ulja. Usled nedostatka vlage u zemljištu tokom cijele godine, plodovi masline ostaju sitni i smežurani, dok manjak vode za vrijeme cvjetanja uslovljava slabije zametanje plodova, što se negativno odražava na ukupan prinos- navodi ona i dodaje:
– Postoje brojni načini navodnjavanja i svaki od njih ima određene prednosti i nedostatke, te izbor najadekvatnijeg zavisi, osim od biljne vrste i sorte, i od agroekoloških uslova lokaliteta i tradicije područja. U zavisnosti od mjesta uvođenja vode u zemljište, osnovna podjela načina navodnjavanja je na površinsko i podpovršinsko navodnjavanje.
Nepoželjni efekti navodnjavanja
Prema preporukama Organizacije Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (FAO), u slučaju kišovite zime, navodnjavanje treba primijeniti tokom i nakon odrvenjavanja endokarpa ploda (jul-septembar). Ukoliko je zimski period bio prilično sušan, navodnjavanje se primjenjuje u toku diferencijacije cvjetnih pupoljaka (rano proljeće), dvije do tri nedjelje prije cvjetanja (rano ljeto), tokom formiranja ploda (prvo navodnjavanje kada plod dostigne 1/3 veličine, a drugo navodnjavanje kada dostigne skoro maksimalnu veličinu) i tokom odrvenjavanja endokarpa. Navodnjavanje masline u periodu formiranja ploda utiče na uvećanje mase ploda, ali je period sazrijevanja duži. Kod uzgoja uljanih maslina, neophodno je prekinuti navodnjavanje na vrijeme, tj. omogućiti plodu da u potpunosti sazre u uslovima smanjene količne vlažnosti u zemljištu. Kod uzgoja crnih maslina, navodnjavanje u periodu dozrijevanja plodova je nepoželjno jer utiče na odlaganje tehnološke zrelosti ploda.
Izvor: Dan
