Lubardin likovni roman na temu nečuvenog stradanja jednog grada
Izložba printova originalnih djela Petra Lubarde iz ciklusa “Kragujevac 1941” otvorena je večeras u Umjetničkoj galeriji „Velimir A. Leković“ u Baru. Postavku, koju su prethodno imali priliku da vide poštovaoci djela jednog od najznačajnijih jugoslovenskih slikara u Herceg Novom, Nikšiću, i Podgorici, čini 27 slika rađenih različitim tehnikama (tempera, ulje, akrilik, kazein i auto-lak i kombinovane tehnike, na platnu, kartonu, drvetu) koje predstavljaju jednu jedinstvenu kolekciju i nedjeljivu cjelinu.
„One čine neku vrstu likovnog romana, na temu nečuvenog stradanja jednog grada i njegovih građana…“ kako sam Lubarda navodi u svom testamentu. Ovaj Lubardin ciklus, u snazi umjetnikovog jedinstvenog izraza, predstavlja duboko intimno saosjećanje sa žrtvama kragujevačkih stradanja i njegovo asocijativno viđenje ljudske žrtve. U njegovoj umjetnosti odvija se borba sa mrakom, u težnji da ga magijskom činu otkrivanja tajne života, svojim slikarstvom osvijetli“, kazala je na otvaranju kustoskinja barske galerije Katarina Gazdić Ilić.
Petar Lubarda, umjetnik koji je, kako je kazala Gazdić Ilić, svojom jedinstvenom vizijom i snagom svog talenta, imao presudan uticaj na puteve jugoslovenske moderne umjetnosti i svojom internacionalnom slavom doprinio afirmaciji slikarstva Crne Gore i Jugoslavije na svjetskoj umjetničkoj sceni, poklonio je ciklus slika Kragujevac 1941″ Muzeju „21. oktobar“, „cijeneći velike žrtve koje su pale prilikom zločinačke odmazde Njemaca-Nacista 1941. u Kragujevcu i kao umjetnik saosjećajući sa patnjama koje su naši narodi podnosili vjekovima…“
„Ciklus je nastao u periodu od 1966. do 1968. godine, a od kada je Muzej „21. oktobar“ otvoren 1976. godine, dvije godine nakon Lubardine smrti, ciklus je postao dio stalne postavke. Želja ovog velikog slikara bila je da slike nikada i ni pod kojim uslovima ne napusti Kragujevac, dosledno je poštovana do danas i slike nikada nisu izlagane van Kragujevca. Stoga večeras imamo jedinstvenu priliku da vidimo Lubardino umjetničko zavještanje gradu Kragujevcu u formi printova originalnih djela, umjesto samih originala“, kazala je Gazdić Ilić.
Rukovoditeljka istorijskog odjeljena Zavičajnog muzeja Bar Draginja Radonjić istakla je da je publika večeras u prilici da pristvuje spoju umjetničkog slikarskog stvaralaštva i istorije.
„Prikazi istorijskih dešavanja kroz čovječanstvo na slikarskim platnima nisu rijetka. Istorija zapisuje događaje, istorijske epohe, a te životne procese često svojim bojama i pokretima četkica bilježe veliki slikari… Svoj stav na patnju i na stradanja koja su se dešavala tokom Drugog svjetskog rata, a naročito podstaknut strašnim saznanjima o dešavanju u Kragujevcu te 1941. godine nije moglo zaobići ni slavnog Petra Lubardu. Ova djela nam govore o događajima, vremenu, ideologiju, o samom umjetniku. Podstiče na sjećanje na ljude i događaje. Ovo je plod ideoloških, filozofskih, estetskih i etičkih istraživanja i poimanja samog umjetnika. Ona nam pokazuju odnos umjetnika prema društvu, društvenim tokovima“, kazala je Radonjić.
U, kako je dodala, „ratnom, antifašističkom miljeu Lubardih slika, bivamo uvučeni u procese slikarskog stvaranja, njegovih emocija, ljudskog bitisanja, ljudskih grijehova, zločina….“
„Ove slike nam omogućavaju da osjetimo određeni istorijski, ali i umjetnički trenutak, momenat. Ovaj momenat večeras nas takođe uvodi u susret majskim značajnim istorijskim datumima – Praznik rada, Dan Evrope, Dan Pobjede, događajima koji svi baštine izvorne ljudske vrijednosti pravo na život, slobodu i rad i važne antifašističke tekovine ravnopravnost, jednakost, internacionalizam, tolerancija, emancipacija… U ovom univerzalnom kosmičkom slikarskom okviru, Lubarda je pokazao da je neponovljiv, a njegov prikaz pokušajmo shvatiti kao upozorenje i apel da ne ponovimo strahote i patnje koje je prikazao i da se ovo što se desilo jednom davno na brdovitom Balkanu nikada ne ponovi“, zaključila je Radonjić.
