Vrijeme je rezidbe maslina, nezamjenjiva je ljudska ruka
Zimsku rezidbu je najbolje početi sredinom februara pa do kraja marta na primorskim terenima, dok se na prostoru unutrašnjosti gdje se gaji maslina preporučuje još kasniji termin za rezidbu. Rana rezidba može uništiti maslinjak. Rezidba je potvrda znanja i umijeća rezača.
U toku rezidbe maslina ono što je najzahtjevnije jesu znanje i umješnost, jer maslinar rezidbu odmjerava na licu mjesta golim okom, i to svako stablo, svaku granu i grančicu posebno.
Sekretar Društva maslinara Bar, Fahrudin Dino Mujić, kaže da termin rezidbe kod masline zavisi od dosta činioca. Kako kaže to zavisi od položaja maslinjaka, nadmorske visine, stanja u maslinjaku, da li je maslina održavana ili je zapuštena i prosušena. Takođe i koliki intezitet rezidbe treba uraditi, da li treba skidati deblje grane, ali i od same sorte masline.
– Zimsku rezidbu je najbolje raditi sredinom februara mjeseca i cijeli mart na primorskim terenima, dok se na prostoru unutrašnjosti gdje se gaji maslina preporučuje još kasniji termin za rezidbu. Ovaj termin predlažemo jer smo imali primjere da se skoro čitav maslinjak uništi ranom rezidbom, pa čak i u primorskim mjestima. Ukoliko nismo uradili ljetnju rezidbu, skidanje mladih izdanaka filiza, onda sa time možemo početi i ranije, odmah posle berbe. Naravno, kada se govori o terminu rezidbe, onda moramo uzeti u obzir veličinu i stanje maslinjaka, i koliko je vremena potrebno da bi se izvršila rezidba. Dakle nije isto onom maslinaru koji ima trideset stabala i onom koji ima trista stabala. Maslinar koji ima veći broj stabala treba da razmišlja da pojača radnu snagu, kako bi posao odradio u najboljem terminu kada to odgovara maslini, i samim tim dobio na vremenu da na vrijeme obavi ostale agrotehničke mjere. Položaj maslinjaka i nadmorska visina su takođe bitne za optimalan početak rezidbe. Tako npr. maslinjaci koji se nalaze na nižim nadmorskim visinama mogu početi da se kraste ranije nego maslinjaci koji su na visočijim pozicijama – kaže on i dodaje:
– Još jedan od parametara koji je bitan za pravovremeno kretanje u rezidbu je i stanje maslinjaka. Ako kod starih stabala nema šeganja velikih i debelih grana, odnosno ako se ne vrši revitalizacija stabla masline, i pritom imamo pogodan položaj koji ne prelazi više od 150 metara do 200 metara nadmorske visine, možemo i ranije početi sa rezidbom masline.
On ističe da je maslina, kao što znamo, zimzelena biljka, i ona nema klasičan zimski san kao kod listopadnog drveća.
– Zato svaki maslinar treba sam da razmatra termine rezidbe, i da se ne povodi ako je neko već obavio rezidbu da i on krene u isti posao. Jer kao što rekosmo, nemamo svi iste položaje maslinjaka, kao niti isto održavana stabla. Takođe, treba obratiti pažnju na različitost sorte masline prilikom rezidbe. Osim naše žutice i crnice, koje su pored još desetak sorti prisutne u crnogorskim maslinjacima, imamo doduše manji broj lubardine ili lumbardeske, koja ima intenzivan rast u visinu i služi za oprašivanje, i takva stabla zahtijevaju drugačiju rezidbu. U zadnjih desetak godina je posađeno dosta drugih sorti porijeklom iz Italije, Hrvatske, Španije i Grčke. Na tim stablima treba maslinar da se odredi koji uzgojni oblik krošnje želi da formira. I da obrati pažnju, jer pojedine sorte se teško ili teže formiraju u određeni uzgojni oblik krošnje. Trebalo bi da jaka i bujna stabla krastimo što manje i što kasnije, dok slabo održavana i zapuštena stabla treba rezati jače i ranije. Ovakvim načinom i terminom kraštenja dobijamo manji broj vodopija na stablu masline, i samim tim brži rast krošnje.
Mujić naglašava da, iako je nauka napredovala i došlo se do novih izuma i alata, ipak što se rezidbe tiče ljudska ruka je ostala i dalje nezamjenljiva za taj posao.
– Vrlo je važna dezinfekcija alata ukoliko je stablo bolesno, npr. rak masline. Ako se posle rezidbe takvog stabla ne dezinfikuje alat, velika je vjerovatnoća da će ta bolest alatom biti prenešena na drugim stablima.
BOKS: Nekad se maslinjak koristio i kao pašnjak
– Kad su u pitanju stabla stara petsto, hiljadu i više godina, ona kod naših starih maslinara i krastača zaslužuju respekt i divljenje. Zašto su naši stari najviše preferirali kotlastu krošnju? Jedan od razloga je bio i taj što se prije maslinjak koristio i kao pašnjak, i zato se kod naših starih stabala rijetko može vidjeti da se krošnja formirala ispod dva do dva ipo metra visine. Kada bi se pokušalo sa nekim drugim uzgojnim oblikom krošnje, npr. grmolike vaze, onda se maslinjak ne bi mogao koristiti kao pašnjak – kaže Mujić.
Dragan Stojanović
