Tragom tekstova iz starih novina: Sumrak barske privrede, plate samo za budžetske potrošače

U 2005. godini plate u barskoj privredi, kao uostalom i na nivou cijele republike, redovno su isplaćivane uglavnom budžetskim potrošačima, prosvjeti, sudstvu, lokalnoj upravi i zdravstvu.

Tekst napisan 2005. godine

Od malobrojnih preduzeća u privredi Bara koja nisu na budžetu, zarade se redovno isplaćuju u Vodovodu, Koralima, Telekomu…

Teška ekonomska kriza koja je zahvatila ne samo barsku opštinu, najbolje se, ipak, ogleda u poslovanju privrede, koja je svojevrsni stub razvoja društva.

Kašnjenje isplate zarada u nekim preduzećima kreće se od jednog do tri i više mjeseci, dok ima i preduzeća koja kasne sa isplatom i jednu do dvije godine.

Tako kašnjenje isplata od jednog i više mjeseci bilježe Luka Bar, ZIB, Marina, Radio Bar, Kulturni centar Bar, Put Bar… Interesantno je napomenuti da se višemjesečno kašnjenje u Kulturnom centru Bar za 15-tak zaposlenih dovodi u vezu sa podatkom da ne postoje obezbijeđena sredstva za rešavanje tehnološkog viška. Kašnjenje u isplati zarada više od godinu dana bilježe u Izboru, čiji zaposleni su primili tek oktobarsku platu za 2004. godinu, zatim u AD Primorka Bar, koja je svojim radnicima isplatila platu za decembar 2003, te u DDO Primorka – Fabrika ulja, gdje je isplaćen april 2004. Neizvjesna je i sudbina 43 radnice Barsija Bar, kojima bivši zakupodavac duguje zarade više od godinu dana. Dakle, očigledno je da samo zaposleni van privrede mogu očekivati isplate redovno, dok ih u privredi redovno prima samo par preduzeća.

U HTP Korali za sada redovno primaju platu, ali zaposleni sumnjaju da to neće još dugo trajati, i kao argument koriste neizvjesnost oko završetka procesa privatizacije u ovom hotelskom kompleksu.

Inače, u Baru je zaposleno više od 9.000 radnika, što govori da plate svakog mjeseca redovno prima njih oko 2.000, ili, izraženo u procentima, nešto više od 20 odsto.

Neredovna isplata zarada u privredi tumači se uglavnom teškim stanjem na tržištu, velikim tehnološkim viškovima u preduzećima i velikim poreskim stopama (porezi na lični dohodak).

Ove parametre možemo tumačiti kao objektivne faktore koji se ogledaju u nekontrolisanoj moći pojedinih menadžerskih timova, koji, uglavnom, problem rešavaju proglašavanjem tehnoloških viškova i smanjenjem zaposlenih. Tehnološki višak utvrđen je u Luci Bar, Izboru, Primorci, Kulturnom centru, Barskoj plovidbi, Elektroprivredi… Zanimljivo je istaći da je od maja ove godine u Luci Bar oko 400 radnika napustilo ovu firmu na lični zahtjev (prodalo radna mjesta za oko 9.000 eura), tako da je Luka Bar sa 1.680 ostala na 1.290 zaposlenih.

Svojevremeno, kad se ušlo u privatizaciju, glavni cilj je bio povećanje produktivnosti i stvaranje novih radnih mjesta. Međutim, privatizacija još uvijek ne daje rezultate.